De kunst van opgroeien tussen twee lijnen

Het bestaande aanbod voor opvoedondersteuning is voor migranten vaak niet laagdrempelig genoeg. Pulse, welzijnsorganisatie in IJsselstein, organiseerde daarom opvoedcursussen speciaal voor migrantenvrouwen. Trainer Fatima Zohra legt uit waarom het lastig is op te groeien tussen twee culturen en waar migrantenouders mee worstelen. ‘Als je weinig weet over de wereld waarin je kind zich begeeft, dan kun je je kind ook niet helpen.’

Waarin verschilt een opvoedcursus voor migrantenvrouwen van een cursus voor niet-migranten?
‘We bespreken opvoedingszaken vanuit ons geloof, de Islam, en vanuit de Westerse invalshoek. Hoe kunnen we die twee invalshoeken integreren? In de workshop zit­ ten vrouwen uit verschil­lende gebieden in Marokko. Sommige hebben jonge kin­deren, andere oudere. Die diversiteit zorgt voor een brede discussie. Er worden in twee uur ongelofelijk veel ervaringen uitgewisseld.’

In de praktijk blijkt het vaak lastig om migrantenvrouwen te werven voor een opvoedcursus. Hoe doe je dat?
‘Het valt of staat met de manier van werven. Alleen een flyer uitdelen heeft geen zin. De meeste vrouwen zijn persoonlijk door de sociaal werker en mij uit­ genodigd, bijvoorbeeld tijdens de taallessen of intercul­turele ontmoetingsmiddagen. We vroegen hen waar hun behoefte ligt, zodat ik de workshop op maat kon maken. Daarbij gaven we aan dat er ook gelegenheid is om over andere dingen te praten. Er speelt vaak meer: proble­men met financiën of huisvesting. En natuurlijk helpt het dat ik zelf Marokkaanse ben.’

Waar ligt die behoefte? Waar lopen migrantenouders tegenaan?
‘De discrepantie tussen wat de kinderen op school en buiten leren en meekrijgen, en wat thuis gebruikelijk is. Op school leren ze bijvoorbeeld te praten over seksuali­teit, over de verschillen tussen man en vrouw. Thuis is dat vaak taboe. Veel migrantenmoeders weten niet dat vanuit ons geloof kinderen ook voorgelicht moeten worden over seksualiteit. Zo hebben ouders nog wel meer onjuiste veronderstellingen. Daar praten we samen over.’

Welke veronderstellingen zijn dat?
‘Bijvoorbeeld het verschil in opvoeden van zonen en dochters. De meeste ouders begrenzen hun dochters meer dan hun zonen. Een zoon wordt er niet op aangesproken als hij te laat thuis komt, een dochter wel. In de Islam is er echter geen verschil tussen meisjes en jongens. Die manier van opvoeden heeft dus niets met het geloof te maken, maar alles met cultuur. Ik probeer hen dat duidelijk te maken.’

Hoe pak je dat aan?
‘Migrantenouders zijn bijvoorbeeld vaak bang dat hun dochter zwanger wordt. En de manier waarop zij hun dochter daarover benaderen is veelal negatief. Daardoor doet zij allerlei dingen stiekem. We proberen ouders be­wust te maken, dat wanneer je je kind positief benadert, je een beter effect krijgt. Uitleggen waarom iets niet mag, in plaats van schreeuwen. Het is een lastige metho­de, maar op de lange termijn wel effectief. En ik motiveer ouders om meer kennis te verkrijgen over de wereld van hun kinderen.’

Waarom is dat zo belangrijk?
‘Als je weinig weet over de wereld waarin je kind zich begeeft, dan kun je je kind ook niet helpen, dan leeft je kind in een eigen wereld. Ouders zitten soms met hun handen in het haar bij problemen. Maar als je je kind van jongs af aan volgt en met hem of haar communiceert, dan weet je meer, blijf je dichtbij en bouw je een goede band op. Kijk, in onze jeugd in Marokko was de juf of meester verantwoordelijk op school, maar in Nederland is dat een ander verhaal. Hier doe je het samen. Dat moeten ouders leren.’

Je gaf aan dat sommige migrantenouders relatief weinig weten over wat hun kinderen op school of buiten doen. Hoe komt dat?
‘Schaamte speelt een grote rol. Moeders denken bij­ voorbeeld dat ze de Nederlandse taal niet goed genoeg beheersen. Ze durven dus niet naar de juf, omdat ze niet weten hoe ze een onderwerp moeten formuleren. Ze zijn bang dat de juf hen niet begrijpt. Dat is echt een grote drempel voor ouders. Ook om op school te participe­ren. Ik zeg dan: we zijn allochtoon, daar is niets mis mee! Durf het te proberen! Schaam je niet!’

Zijn er ook opvoedcursussen voor migrantenvaders?
‘De mannen blijven veelal achter de schermen. De moeders kaartten overigens wel zelf aan dat er in de toekomst ook workshops voor vaders zouden moeten komen.’ (Op 27 januari 2015 organiseerde Pulse een informatiebijeenkomst en debat voor migrantenvaders, red.)

Waarom zijn deze specifieke cursussen zo belangrijk?
‘Ze zorgen voor bewustzijn. Hoe voeden wij onze kinde­ren op in twee culturen? Er is een thuis en er is school en buiten. Het is de kunst om een kind rustig tussen die twee lijnen op te laten groeien. Bied je kind de voor­ waarden voor een goede ontwikkeling en participatie. Haal er uit wat er in zit!’

Dit artikel werd gepubliceerd in het jaarmagazine van Pulse, welzijnsorganisatie in IJsselstein. Bekijk het artikel in pdf.